تسمه انتقال نیرو به انگلیسی (Power Transmission Belt) یک نوع سیستم انتقال قدرت است که برای انتقال حرکت و بارها در صنایع مختلف استفاده می‌شود. این تسمه‌ها از جنس مواد مرغوب مانند پلی استر، پلی‌آمید، پلی‌اورتان، پلی‌استایرن و غیره ساخته می‌شوند و بر روی یک سیستم یا چندین سیستم از یاتاقان‌ها و دیگر المان‌های مکانیکی نصب می‌شوند. در این مقاله، به بررسی اجزای اصلی، کاربردها و روش‌های کاهش اصطکاک در تسمه‌های صنعتی می‌پردازیم.
تسمه‌های صنعتی از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی از این مواد عبارتند از:
سیستم‌های مکانیکی شامل چرخ‌دنده‌ها، قرقره‌ها و سایر اجزایی هستند که به انتقال حرکت و بارها کمک می‌کنند. این سیستم‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که بتوانند بارهای سنگین را به صورت پیوسته و بدون لرزش انتقال دهند.
در سیستم‌های نقاله معدنی برای انتقال مواد معدنی از معدن به نقطه‌ای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در صنعت خودروسازی برای انتقال قدرت و حرکت بین قطعات مختلف خودروها استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، تسمه‌های توزیع در موتورها برای انتقال حرکت بین درجه‌های مختلف از استوانه‌ها استفاده می‌شوند.
در سیستم‌های نقاله ساختمانی برای جابجایی مواد ساختمانی مانند سیمان، شن، ماسه و غیره استفاده می‌شوند.
در سیستم‌های تولید، بسته‌بندی و جابجایی مواد غذایی مانند کشمش، برنج، آرد و غیره استفاده می‌شوند.
در سیستم‌های نقاله کاغذ برای انتقال رول‌های کاغذ و جابجایی مواد مربوط به صنعت کاغذ استفاده می‌شوند.
در صنایع تولیدی مختلف برای انتقال قطعات و محصولات بین ماشین‌آلات و ایستگاه‌های مختلف استفاده می‌شوند.
تسمه‌های صنعتی معمولاً دارای سطحی صاف و یکنواخت هستند. این سطح صاف باعث کاهش اصطکاک و انتقال بهتر حرکت بین المان‌ها می‌شود.
برخی تسمه‌های صنعتی دارای لایه‌های کاهنده اصطکاک هستند که بر روی سطح تسمه قرار می‌گیرند. این لایه‌ها معمولاً از مواد مانند لاستیک سیلیکونی، پلی‌اورتان و یا مواد مرتبط ساخته می‌شوند. آنها باعث کاهش اصطکاک و افزایش روانشدگی تسمه می‌شوند.
برخی تسمه‌های صنعتی دارای پوشش خاصی هستند که از لغزش المان‌ها جلوگیری می‌کند. این پوشش معمولاً از مواد مانند پلی‌آمید، پلی‌استایرن و یا مواد روان‌کننده دیگر ساخته می‌شود.
تسمه‌های صنعتی برای کاهش اصطکاک و افزایش عملکرد، با طراحی و ساختاری خاص تولید می‌شوند. ضخامت، عرض، الاستیسیته و سختی تسمه، همچنین نوع الیاف و ترکیب مواد مورد استفاده، تأثیر زیادی بر کاهش اصطکاک و انتقال بهتر حرکت دارند.
تسمه‌های صنعتی معمولاً دارای روانشدگی مناسبی هستند که به انتقال بهتر حرکت کمک می‌کند. این روانشدگی می‌تواند به وسیله لایه‌های کاهنده اصطکاک، سطح صاف تسمه و یا پوشش‌های خاص ایجاد شود.
تسمه‌های انتقال نیرو در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. در اینجا به انواع مختلف تسمه‌های انتقال نیرو و کاربردهای آنها اشاره می‌کنیم:
ویژگی‌ها: دارای سطح صاف و بدون دندانه هستند.
کاربردها: در سیستم‌های با سرعت بالا و بار کم تا متوسط. معمولاً در ماشین‌آلات صنعتی قدیمی و تجهیزات کشاورزی استفاده می‌شوند.
مواد ساخت: چرم، لاستیک، پارچه‌های تقویت‌شده.
ویژگی‌ها: دارای مقطع عرضی V شکل هستند که باعث می‌شود در شیارهای قرقره به خوبی جا بگیرند.
کاربردها: در سیستم‌های با بار بالا و سرعت متوسط تا بالا. به طور گسترده در خودروها، پمپ‌ها، کمپرسورها و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شوند.
مواد ساخت: لاستیک با تقویت‌کننده‌های پارچه‌ای یا فیبر.
ویژگی‌ها: دارای دندانه‌هایی در سطح داخلی هستند که با دنده‌های قرقره درگیر می‌شوند.
کاربردها: در سیستم‌هایی که نیاز به هماهنگی دقیق حرکت دارند، مانند موتورهای خودرو، ماشین‌های CNC و تجهیزات چاپ.
مواد ساخت: پلی‌اورتان، لاستیک با تقویت‌کننده‌های فیبر.
ویژگی‌ها: دارای مقطع گرد هستند و معمولاً از لاستیک یا پلاستیک ساخته می‌شوند.
کاربردها: در کاربردهای سبک و سیستم‌های انتقال مواد. بیشتر در صنعت بسته‌بندی و چاپ استفاده می‌شوند.
ویژگی‌ها: دارای چندین شیار موازی در سطح داخلی هستند.
کاربردها: در سیستم‌های انتقال قدرت که نیاز به انتقال نیرو با راندمان بالا و فضای کم دارند. در خودروها برای انتقال نیرو به اجزای مختلف موتور استفاده می‌شوند.
مواد ساخت: لاستیک با تقویت‌کننده‌های فیبر.
ویژگی‌ها: دارای دندانه‌هایی در سطح داخلی هستند که به بهبود انعطاف‌پذیری و انتقال نیرو کمک می‌کنند.
کاربردها: در سیستم‌های با بار بالا و سرعت بالا. در تجهیزات صنعتی سنگین و ماشین‌آلات ساختمانی استفاده می‌شوند.
مواد ساخت: لاستیک با تقویت‌کننده‌های فیبر.
ویژگی‌ها: ترکیبی از تسمه‌های V شکل و تسمه‌های چند شیاری هستند، با شیارهای طولی که به انتقال نیروی بیشتر کمک می‌کنند.
کاربردها: در کاربردهایی که نیاز به انتقال نیروی بالا با کمترین فضای ممکن دارند. بیشتر در موتورهای خودرو و تجهیزات خانگی استفاده می‌شوند.
مواد ساخت: لاستیک با تقویت‌کننده‌های فیبر.
ویژگی‌ها: دارای ذرات مغناطیسی در ساختار خود هستند که به بهبود چسبندگی و انتقال نیرو کمک می‌کنند.
کاربردها: در کاربردهای خاصی که نیاز به نیروی چسبندگی بالاتر دارند.
ویژگی‌ها: دارای پروفیل‌های خاصی برای کاربردهای خاص صنعتی.
کاربردها: در ماشین‌آلات خاص صنعتی و تجهیزات خودکار.
تسمه‌های انتقال نیرو به دلیل تنوع در طراحی و مواد ساخت، قابلیت استفاده در طیف وسیعی از صنایع و کاربردها را دارند. انتخاب صحیح نوع تسمه و مواد ساخت آن بر اساس نیازهای خاص هر کاربرد می‌تواند به بهبود کارایی و عمر مفید سیستم‌های مکانیکی کمک کند.